"Witamy w przedszkolu" - to program adaptacyjny Publicznego Przedszkola Samorządowego Nr 2 w Jaworzu skierowany do dzieci i ich rodziców, którego celem jest współpraca przedszkola i domu rodzinnego, ukierunkowana na pomoc w pokonaniu obaw i stresów związanych z przekroczeniem progu przedszkolnego.

1. Wstęp

Przekroczenie przez dziecko trzyletnie progu przedszkola to przełomowy moment w jego życiu. Niezależnie od poziomu rozwoju dziecka, stanowi to wyzwanie dla niego samego, rodziców i całego przedszkola. Zmiana dotychczasowego trybu życia, a przede wszystkim obecność nowych osób wywołują u dzieci napięcie emocjonalne i są przyczyną różnych form protestu i negatywnych reakcji.

Takie reakcje mają największe nasilenie na początku roku przedszkolnego, kiedy to płaczą dzieci jak i ich rodzice. Dzieci, bo muszą rozstać się z mamą, rodzice - bo muszą zostawić zapłakanego malucha wśród obcych ludzi i w obcym otoczeniu. Lęk i stres przed nieznanym wzbudza również wśród rodziców problem, czy ich dziecko da sobie radę w grupie rówieśniczej i czy jego poziom rozwojowy jest na etapie dziecka, rozpoczynającego uczęszczanie do grupy dzieci 3-letnich? Program adaptacyjny, pozwalana pokonanie lęku i stresu dzieci 3-letnich Skierowany jest również na zadania związane z pomocą rodzicom, zmierzającą ku lepszemu poznaniu działalności i funkcji przedszkola, podnoszeniu wiedzy i kultury pedagogicznej, miedzy innymi poprzez kontakty indywidualne, zebrania i uczestnictwo w uroczystościach i imprezach organizowanych w przedszkolu.

Realizacja programu byłaby niemożliwa bez zaangażowania personelu przedszkola tj. nauczycielek grupy najmłodszej, pomocy nauczyciela i personelu obsługi. Taka współpraca wpływa na lepsze i bezstresowe oswojenie się dzieci z nową dla nich sytuacją i ułatwienie im oraz ich rodzicom adaptację do nowych warunków środowiska przedszkolnego.

Program został opracowany w oparciu o podstawę programową wychowania przedszkolnego.

Realizacja programu rozpoczyna się w czerwcu (dni otwarte), a kończy się w jesienią, (październik, listopad) kiedy to dzieci chętnie i bez płaczu będą pozostawać w przedszkolu, nabędą umiejętności dostosowanych do ich możliwości rozwojowych oraz będą podejmować zabawę samodzielnie lub z pomocą innych.

2. Główne cele programu adaptacyjnego

Ukierunkowane na dzieci

·         Zaspakajanie podstawowej potrzeby psychicznej dzieci - poczucia bezpieczeństwa.

·         Adaptacja nowych dzieci do uczęszczania w mury przedszkola.

·         Pokonanie przez dzieci barier i stresów związanych z koniecznością przebywania w nowym otoczeniu i rozłąki z rodziną.

·         Wspomaganie dzieci w budowaniu pozytywnego obrazu siebie.

·         Nabywanie przez dzieci umiejętności dostosowanych do swoich możliwości rozwojowych.

Ukierunkowane na rodziców

·         Zapoznanie rodziców ze sposobami przygotowania dzieci do pozostawienia ich w przedszkolu.

·         Zapoznanie rodziców z przedszkolem, jego funkcjami i zadaniami oraz umożliwianie uczestnictwa w codziennym życiu przedszkola.

3. Cele operacyjne programu adaptacyjnego

Dziecko:

·         zmniejszyło napięcie i niepokój związany z pozostaniem w nowym środowisku, jakim jest przedszkole,

·         bez problemów rozstaje się z rodzicami, podczas przyprowadzania do przedszkola,

·         przyzwyczaiło się do przebywania z nowymi paniami w grupie, zna ich imiona,

·         czuje się bezpieczne w swojej sali, zna jej wyposażenie, korzysta z kącików zabaw,

·         zna swój znaczek indywidualny i podejmuje próby globalnego rozpoznawania swojego imienia,

·         zna główne pomieszczenia przedszkola, sprawnie je odnajduje i korzysta z nich,

·         coraz sprawniej wykonuje czynności samoobsługowe,

·         chętniej stosuje zwroty grzecznościowe,

·         pokonało lęk przed leżakowaniem, jedzeniem i wykonywaniem innych czynności z rozkładu dnia w przedszkolu,

·         chętniej uczestniczy w zabawach z całą grupą i nauczycielem oraz z rodzicem,

·         coraz sprawniej posługuje się przyborami, korzysta z zabawek i innych pomocy zgromadzonych w kącikach zainteresowań,

·         podejmuje próby wypowiadania się na określony temat,

·         rozwija pozytywną samoocenę i poczucie własnej wartości,

·         uczestniczy w uroczystościach i imprezach przedszkolnych.

Rodzic:

·         zna zasady funkcjonowania przedszkola,

·         współpracuje z przedszkolem,

·         zna podłoże problemów adaptacyjnych dziecka i potrafi współdziałać w celu ich pokonania.

4. Procedury osiągania celów

Prowadzenie zabaw z dziećmi, przy współudziale rodziców, wpływające na poznanie nowego otoczenia, działanie w nim, wyrażanie swoich emocji i uczuć oraz radzenia sobie z nimi. Zabawy te ułatwią integrację grupy, akceptację i rozumienie siebie i innych.

Propozycja zabaw:

·         zabawy umożliwiające poznawanie i korzystanie z sali zabaw, łazienki, szatni, holu oraz ich wyposażenia,

·         zabawy pozwalające poznać swoje emocje, drama,

·         zabawy integracyjne,

·         zabawy pozwalające poznać swoje ciało,

·         zabawy muzyczno-ruchowe i opowieści ruchowe,

·         zabawy słowne, opowiadania, bajki, teatrzyki, historyjki obrazkowe,

·         uroczystości przedszkolne,

·         zajęcia z rodzicami.

Formy kontaktów z rodzicami:

·         rozmowy indywidualne,

·         zajęcia otwarte,

·         zebrania informacyjne,

·         gazetki i tablice edukacyjne,

·         uroczystości przedszkolne.

5. Ewaluacja programu

Arkusz adaptacji dziecka w przedszkolu pozwoli na uzyskanie informacji o wszystkich poczynionych oddziaływaniach adaptacyjnych przedszkola - jak one wpłynęły na dziecko. Rozmowy z rodzicami pozwolą na uzyskanie opinii na temat okresu adaptacyjnego w przedszkolu oraz tego  jakie są oczekiwania i propozycje rodziców, co do innych rozwiązań i działań sprzyjających lepszej adaptacji dzieci w przedszkolu. Analiza realizacji programu wskaże dalsze kierunki pracy.

6. Opis programu "Witamy w przedszkolu"

Lp.

Termin

Opis działań

1.

MARZEC - KWIECIEŃ

Pierwszy kontakt małych dzieci i ich rodziców z przedszkolem - okres zapisu:
- zwiedzanie przedszkola,
- rozmowy, udzielanie rodzicom odpowiedzi na pytania,
- zaproszenie do odwiedzin strony internetowej przedszkola,

2.

MAJ

Spotkanie informacyjne dla rodziców związane z kwalifikacją dzieci do przedszkola.

- przygotowanie tablicy informacyjnej dla rodziców, uwzględniającej terminy spotkań,
- rozmowy z rodzicami w czasie których poznają zasady funkcjonowania przedszkola, rozkład dnia,
- ukierunkowanie rodziców na pracę z dzieckiem, aby jak najlepiej przygotować go do przebywania w nowym środowisku. Jest to praca zwrócona zarówno na samoobsługę dziecka (samodzielność w jedzeniu, myciu rąk, korzystaniu z toalety), jak i na jego sferę emocjonalną poprzez stopniowe pozostawianie dziecka z osobami mniej znaczącymi dla niego. Widzą już, jakie zmiany czekają dziecko w jego rytmie dnia i jakie są oczekiwania przedszkola wobec nich. Rodzice są świadomi, że ta praca z dzieckiem przez wakacje, ułatwi pracę przedszkola w opiece trzech pań nad 25 osobową grupą.

3.

CZERWIEC

„Dzień otwartych drzwi"
Prowadzenie zajęć edukacyjnych i zabaw z dziećmi w których uczestniczą rodzice.

Przykłady:

Temat: "Drzewo imion, drzewo rąk"
- Zabawa z piłką w kole "Moje imię",
- Zabawa integracyjna ze śpiewem "Deszcz i tęcza",
- Odbijanie dłoni dziecka na drzewie narysowanym na dużym arkuszu szarego papieru "Tu jestem",
- Zabawa w kole "Balonik",
- Wizytówki z imionami dzieci i rodziców naklejane na drzewo imion. Umieszczenie prac na głównej ścianie w sali.

Temat: "W przedszkolu"
- Suchanie opowiadania ilustrowanego obrazkami pt.: "Jak Jacuś przestał bać się przedszkola",
- Zabawa z płachtą integracyjną: "Morze", "Piłka w otworze", "Kolor stop", "Przejdź pod płachtą",
- malowanie paluszkami "Co czuję"
- Improwizacja ruchowa do nastrojowej muzyki "Moja droga do przedszkola".

Temat: "Ćwiczymy razem"
- Ćwiczenia w parach: "Mosty", "Koniki", "Lustro", "Masaż plecków", "Zwijanie dywanu", "Huśtawka"
- Taniec integracyjny "Czarowanie",
- Liczenie paluszków "Moja rodzinka cala".

Temat: "Bawimy się razem"
- Zabawy w kole "Murzynek", "Różyczka", "Chusteczka", "Kółko graniaste",
- Teatrzyk kukiełkowy "Calineczka",
- Lepienie z plasteliny,
- Wspólne zabawy w ogrodzie przedszkolnym.

4.

WRZESIEŃ

"Witamy w przedszkolu - w pierwszym dniu nowego roku przedszkolnego".
Przywitanie nowych dzieci przez panie.
Inne działania nauczycieli i personelu obsługi, sprzyjające lepszej adaptacji w grupie to:

  1. Zmiany organizacyjne w przedszkolu wpływające na lepszą opiekę nad maluchami; to zaangażowanie całego personelu obsługi podczas ubierania, karmienia i innych zajęć opiekuńczych w grupie dzieci najmłodszych.
  2. Cykl zabaw pod hasłem "Mój przyjaciel z domu - moja ulubiona zabawka" Dzieci przynoszą swoje zabawki, "przytulanki", z którymi czują się bezpiecznie, jest to jak gdyby więź łącząca ich z domem. Ze swoją zabawką, dzieci mogą też leżakować. Mogą też przynosić swoje małe poduszeczki.
  3. Przystosowanie otoczenia. W sali utworzone są wygrodzone kąciki sprzyjające bezpiecznym i wyciszonym zabawom. Sala udekorowana jest kolorowymi sylwetami postaci bajkowych, co wpływa na radosny klimat w grupie.
  4. Leżakowanie dla chętnych dzieci, które nie muszą przebierać się w piżamki, mogą też leżeć w swoich ubrankach i mieć przytulankę. Słuchają muzyki relaksacyjnej, czytanych lub z płyty bajek, co skraca i umila im czas odpoczynku.

5.

WRZESIEŃ

Zebranie organizacyjne ogólne i zebranie grupowe z omówieniem zagadnienia okresu adaptacji dziecka do przedszkola oraz przepisów bhp.

6.

WRZESIEŃ

"Pasowanie na przedszkolaka" uroczystość, podczas której dzieci oglądają część artystyczną przygotowaną przez straszaków, a następnie sami śpiewają piosenki; np. pt. "Jestem sobie przedszkolaczek", "My jesteśmy krasnoludki", "Idzie Jaś", recytują wspólnie wiersze i bawią się w zabawy taneczne. Uwieńczeniem występu jest ślubowanie i pasowanie przez dyrektora, wielkim ołówkiem, na przedszkolaka. Każde dziecko otrzymuje dyplom i bajkę.