ADAPTACJA DZIECKA W PRZEDSZKOLU
Wielu rodziców odczuwa niepewność na myśl o pierwszych dniach swojego dziecka w przedszkolu. Nie ma w tym niczego dziwnego – niezależnie od tego, czy do przedszkola trafia po raz pierwszy trzy- czy czterolatek, nowa sytuacja u każdego wyzwala niepokój, a czasem nawet lęk.
Wraz z momentem pójścia do przedszkola w życiu dziecka bardzo wiele się zmienia. Poza zmianą środowiska i otoczenia materialnego, zmienia się przecież jego sytuacja społeczna (staje się członkiem grupy) oraz rytm i rozkład dnia dziennej aktywności. Wielu psychologów i pedagogów mówi o pojęciu samodzielności przedszkolnej ( analogicznej do samodzielności szkolnej), czyli określonym poziomie rozwoju, który jest niezbędny, aby dziecko mogło poradzić sobie z procesem adaptacji. W zależności od osobowości dziecka i środowiska, w którym przebywa, problem z adaptacją jest większy lub mniejszy. Niezwykle rzadko spotykamy dzieci, dla których proces ten nie stwarza żadnych problemów. Przebieg adaptacji w grupie przedszkolnej jest silnie uzależniony od poziomu samodzielności przedszkolaka. Jest to bardzo ważny sygnał dla rodziców i nauczycieli wychowania przedszkolnego.
Od czego zależy proces adaptacji?
Uwarunkowania adaptacji dzielą się na czynniki podmiotowe i kontekstowe. Ogromne znaczenie ma wiek dziecka. Musimy pamiętać, że młodsze dziecko ma mniejszy potencjał wykonywanych działań i aktywności. Bardzo istotny jest też stan zdrowia przedszkolaka – po każdej dłuższej nieobecności w przedszkolu dziecko niejako rozpoczyna proces adaptacji od nowa. Ważny jest też rodzaj więzi z rodzicami. Paradoksalnie, jeśli dziecko w domu rodzinnym ma zaspokojoną potrzebę bezpieczeństwa, to znacznie łatwiej radzi sobie z kilkugodzinnym rozstaniem z bliskimi. Duże znaczenie mają także cechy temperamentu i osobowości. Wrażliwe, silnie reagujące na zmiany dziecko będzie potrzebowało zdecydowanie więcej czasu na oswojenie się z nowym miejscem, opiekunami i rówieśnikami, niż mały ekstrawertyk. Styl wychowania rodziców czy ich postawy mają duży wpływ na to, jak dziecko przygotowane będzie do rozpoczęcia edukacji przedszkolnej.
Rola rodziców w adaptacji dziecka
Rola rodzica w procesie adaptacyjnym jest niezwykle istotna. Bardzo ważne jest też zapewnienie maluchowi kontaktu z innymi dziećmi. Taki trening społeczny jest niezbędny dla prawidłowej adaptacji w przedszkolu. Rodzice powinni wiedzieć również, jak ważne jest poszerzanie zakresu samodzielności dziecka. To jedna z najistotniejszych form pomocy, jakiej rodzina może udzielić dziecku rozpoczynającemu edukację przedszkolną. Warto także umacniać w dziecku poczucie świadomości tego, jak wiele potrafi, oraz stopniowo przygotowywać je do nadchodzących zmian. Niezależnie od wieku, większość z nas reaguje lękiem na sytuacje nowe, więc im bardziej świadomy trzylatek, tym łatwiej będzie mu przejść przez ten proces. Z przedszkolem powinno zatem wiązać się jak najmniej nieznanego. Nie powinniśmy też przekazywać mu nieprawdziwych informacji – nawet jeśli chcemy tylko zniwelować niepokój związany z pójściem do przedszkola – bardzo często kończy się to zakwestionowaniem wiarygodności samego rodzica.
